CHINY 

NAZWA CHIN :

W przeszłości Chiny miały wiele różnych nazw. Rzymianie nazywali je Serica. Od czasów Marco Polo przyjęła się nazwa Kataj (ros. Kitaj, od Kitanów), a w epoce odkryć geograficznych China i wywodząca się od niej nowa nazwa łacińska – Sina (patrz: sinologia), obie pochodzące z sanskrytu (od dynastii Qin), bo Indie były pierwszym krajem Azji, do którego dopłynęli Portugalczycy. Do XVII w. portugalska China i opisany przez Marco Polo Kataj były uważane za odrębne kraje, a na mapach daleko na północ od Pekinu umieszczano Chanbałyk. Jednym z pierwszych, którzy zwrócili uwagę na ten błąd był polski jezuita, o. Michał Boym.

Benedykt Chmielowski, autor późnobarokowej encyklopedii Nowe Ateny tak pisał o nazwie Chin: Luzytańczykowie i Hiszpanii Chińskie państwo nazywają Chinam, Włosi Toskańcy Cinam, Niemcy Tchinam, Arabowie zowią Sin, Ptolemeusz Geograf Sin y Sericam, Saraceni Katay albo Kitay, sami zaś Chińczykowie państwu swemu co raz inne dają imię, gdy inna tam panuje familia (...)

W języku polskim funkcjonowała początkowo zaczerpnięta z języków europejskich nazwa China, z "ch" czytanym według lekcji polskiej, co dodatkowo oddaliło ją od pierwowzoru. Podobnie jak w przypadku Indii, nazwa ta została z czasem wyparta przez formę w liczbie mnogiej – Chiny.

Sami Chińczycy najczęściej nazywają swój kraj Zhōngguó (中国), czyli Państwo Środka. W języku chińskim istnieje jednak wiele nazw tego kraju o różnym zabarwieniu stylistycznym i emocjonalnym, m.in. Zhōnghua, Tiānxià albo Shénzhōu – nazwa serii statków kosmicznych Shenzhou została pomyślana jako homofon nazwy Chin.

RELIGIE CHIN :

Tradycyjny system wierzeń kontynuowany był przez większość dynastii chińskich od czasów dynastii Shang (1766 p.n.e.) do upadku ostatniej dynastii Qing w 1911 roku. System ten opierał się na kulcie najwyższego bóstwa Shangdi lub bóstwa Niebios. Kult ten miał cechy monoteizmu – najwyższe bóstwo było siłą wszechmocną, nie miało formy cielesnej. Konfucjusz wierzył, że nie da się oszukać najwyższego bóstwa, to ono kieruje życiem ludzi, ich relacjami, ustala zasady, którymi należy kierować się w życiu. Jednakże musimy pamiętać, że nie był to system monoteistyczny, istniało wiele pomniejszych bogów i bożków, a także bóstw lokalnych, które były czczone równorzędnie z Shangdi. Zwykle uznawano, że pomniejsze bóstwa są po to, by wypełniać wolę Shangdi. Powstawały specjalne miejsca kultu - ostatnim, a zarazem najwspanialszym takim miejscem była Świątynia Nieba w Pekinie. Władcy Chin dokonywali corocznych rytuałów ku czci Nieba, zwykle była to ofiara, np. z byka. Popularność tradycyjnego systemu wierzeń spadła po pojawieniu się buddyzmu i taoizmu, jednak niektóre jego elementy zostały przejęte przez religie istniejące na terenie Chin, przykładem jest terminologia używana w chińskim chrześcijaństwie.

Buddyzm przybył do Chin z Indii i terenów Azji Centralnej w czasie panowania dynastii Han i został przyjęty przez przedstawicieli różnych grup społecznych. „Chińska wersja” buddyzmu powędrowała dalej do Korei, Japonii i Wietnamu. Popularnymi odłamami mahajany w Chinach są szkoły chan (jap. zen) oraz Szkoła Czystej Krainy. Buddyzm jest obecnie największą religią Chin. Pamiętajmy jednak, że wielu Chińczyków uważa się zarówno za wyznawców buddyzmu jak i taoizmu.

Kult przodków jest elementem wspólnym dla wyznawców wszystkich religii w Chinach. Tradycyjna kultura chińska, taoizm, konfucjanizm, buddyzm przywiązują dużą wagę do szacunku dla starszych, oraz miłości i poszanowaniu dla swoich przodków. Chińczycy by oddać hołd swoim przodkom, zwykle składają im ofiary z jedzenia, modlą się, palą świece. Odbywa się to przy grobach, w specjalnych świątyniach cmentarnych lub w domowych kapliczkach.

Chrześcijaństwo pojawiło się w Chinach od VII wieku za sprawą misji nestoriańskiej. Zyskało większą popularność w XVI wieku wraz z misjami Jezuitów, którzy starali się dotrzeć przede wszystkim do elit, respektowali zasady konfucjanizmu aby zwalczać buddyzm. W tym samym okresie ważne były też misje protestanckie. Powstanie bokserów było w dużej mierze skierowane przeciwko chrześcijaństwu. W 1939 po wielu sporach wśród władz kościelnych papież Pius XII zaakceptował ceremonie ku czci Konfucjusza i przodków. Obecnie legalnie istnieje w Chinach Patriotyczne Stowarzyszenie Katolików Chińskich, które jest kościołem katolickim, ale nie uznaje władzy Watykanu, działają również nielegalne kościoły podziemne odrębne od Patriotycznego. W Chinach zwiększa się też liczba protestantów, których obecnie jest około 18 tysięcy[potrzebne źródło].

Pierwsze kontakty Chińczyków z islamem datuje się na 651 rok. Muzułmanie przybywali do Chin jedwabnym szlakiem w celach handlowych. Obecnie w Chinach żyje około 20 mln muzułmanów, a ich liczba się zwiększa. Współczesne grupy muzułmańskie w Chinach to Hui, którzy etnicznie są Chińczykami, od Hanów odróżnia ich tylko religia oraz Ujgurowie żyjący w autonomicznym regionie Sinciang.

CHINY W ONZ :

Republika Chińska na Tajwanie do 1971 zajmowała w ONZ, w tym w Radzie Bezpieczeństwa, miejsce reprezentanta Chin. W latach 70. doszło do zbliżenia USA i komunistycznych Chin skierowanego przeciwko Związkowi Radzieckiemu. Wówczas to większość krajów wycofało swoje poparcie dla Tajwanu i nawiązało stosunki dyplomatyczne z Chińską Republiką Ludową. 15 października 1971 r. Zgromadzenie Ogólne ONZ przegłosowało rezolucję 2758, która pozbawiła „rząd Czang Kaj-szeka” (dokument nie używa ani nazwy Tajwan ani Republika Chińska) prawa reprezentowania Chin na forum Narodów Zjednoczonych. Według części historyków doprowadził do tego sam przywódca Republiki Chińskiej, który przed głosowaniem odwołał delegację Republiki Chińskiej do kraju[potrzebne źródło].

Stany Zjednoczone, które bezskutecznie próbowały zablokować tę rezolucję, w 1979 r. nawiązały stosunki dyplomatyczne z Pekinem, a jednocześnie Kongres przegłosował Taiwan Relations Act – bezprecedensową w prawodawstwie USA ustawę, w której kraj zobowiązał się do obrony Tajwanu przed inwazją.

Po 1971 roku Tajwan wielokrotnie próbował przywrócić swoje członkostwo w ONZ, jednak na podstawie rezolucji 2758 jego petycje były odrzucane. Prezydent Chen Shui-bian starał się, aby wyspa wstąpiła do organizacji pod nazwą „Tajwan”.

GENEZA PODZIAŁU :

Podział na Chiny i Tajwan utrzymuje się od 1949 roku, kiedy to członkowie Kuomintangu pod przewodnictwem Czang Kaj-szeka po przegranej wojnie domowej 1945-1949 z komunistami Mao Zedonga wraz z 2 milionami zwolenników uciekli na wyspę Tajwan, gdzie ustanowili rząd kontynuujący tradycję Republiki Chińskiej powstałej w 1911 r. Od 1949 aż do swojej śmierci w 1975 Czang Kaj-szek prowadził z Tajwanu propagandę antykomunistyczną, przygotowując grunt dla swojego powrotu na kontynent. W tym okresie Republika Chińska była państwem autorytarnym pod rządami jednej partii. Dopiero zakończenie stanu wojennego w 1987 r. oraz śmierć kontynuującego politykę ojca prezydenta Chiang Ching-kuo w 1988 r. otworzyły drogę dla demokratyzacji Tajwanu. 

JEŚLI CHCESZ DOWIEDZIEĆ SIĘ CZEGOŚ O HISTORII CHIN KLIKNIJ : HISTORIA CHIN