EGIPT

Państwo położone w północno-wschodniej Afryce z półwyspem Synaj w zachodniej Azji. Egipt graniczy z Izraelem i Strefą Gazy na północnym wschodzie, Sudanem na południu i Libią na zachodzie. Od północy rozpościera się Morze Śródziemne a na wschodzie Morze Czerwone.

ETYMOLOGIA :

Staroegipska nazwa kraju oznacza „Czarny Ląd” i odnosi się do żyznych gruntów wzdłuż Nilu będących przeciwieństwem sąsiadującej z nimi pustyni, „Czerwonego Lądu”.

Arabskie słowo Miṣr, obecna oficjalna nazwa kraju, ma pochodzenie semickie. Według pierwotnego asyryjskiego rodzaju pisma słowa Misir/Musur są spokrewnione z hebrajskim słowem מִצְרַיִם (Mitzráyim) oznaczającym kraj lub państwo. Początkowe wąskie znaczenie tego słowa rozumiane jako Egipt Dolny (Dolny Kraj), zostało rozszerzone na cały kraj (Górny i Dolny Egipt). Biblia wspomina o Egipcie i jego mieszkańcach ponad 700 razy. Stary Testament kraj ten zazwyczaj określa słowem Misraim (Micraim, Micrájim)[3][4], co zdaje się sugerować, że potomkowie tego syna Chama mieli tam znaczącą pozycję albo przewagę liczebną[5]. W niektórych psalmach Egipt został nazwany krainą Chama.

Nazwy europejskie Egypt, Ägypten, Égypte, Egitto itd. pochodzą z łacińskiego słowa Aegyptus i pierwotnie ze starogreckiego słowa Αίγυπτος (Aigyptos). Koptowie utrzymują, że są bezpośrednimi potomkami staroegipskiego społeczeństwa z czasów faraonów. Od ich imienia powstało greckie słowo aigyptos, które np. w języku niemieckim przekształciło się w słowo Ägypten. Według innych teorii słowo Aigyptos stanowi kontaminację egipskiego wyrażenia , co oznacza „Siedziba duszy Boga Ptah”, przy czym jest to także nawiązanie do świątyni Ptaha w Memphis.

KLIMAT :

W Egipcie przeważa klimat skrajnie suchy zwrotnikowy. Roczna suma opadów na ogół nie przekracza kilkudziesięciu milimetrów. Z tego względu większość ludności zamieszkuje tereny w delcie i dolinie Nilu. Nad rzeką istnieje oaza nadrzeczna, której długość wynosi niecałe 3 tys. kilometrów. Od tysiącleci w Egipcie tworzono system sztucznego nawadniania, znacznie zwiększając powierzchnię gruntów uprawnych. System nawadniający rozbudowano w 1970 roku, gdy w Asuanie zbudowano zaporę wodną (Wielka Tama), sztuczny zbiornik (Jezioro Nasera) i elektrownię wodną.

ZALUDNIENIE :

Ludność tworzą w ogromnej większości arabscy Egipcjanie – Fellahowie (niemal 90% populacji). Oprócz nich w Egipcie żyje ok. 7,5 mln Koptów, chrześcijan, będących potomkami ludności mieszkającej w Egipcie na długo przed muzułmańskim podbojem. Koptowie stanowią niemal 10 proc. całej tamtejszej populacji. Ich cechą charakterystyczną jest wytatuowany – zazwyczaj na ręce – krzyż. Za założyciela wspólnoty uważa się św. Marka Ewangelistę. Na obszarze Pustyni Zachodniej występują plemiona Berberów, w dolinie górnego Nilu pojedyncze osady ludności negroidalnej.

W miastach zamieszkuje około 47% ludności. Przyrost naturalny w 2005 wyniósł 1,78%. Mężczyźni żyją przeciętnie 68 lat a kobiety 74 lata (2005).

Egipt jest najludniejszym krajem arabskim i trzecim pod względem liczby mieszkańców państwem Afryki. Średnia gęstość zaludnienia jest niewielka, a rozmieszczenie ludności bardzo nierównomierne. Większość kraju jest niemal bezludna, a gęstość zaludnienia na terenach rolniczych (Dolina Nilu i Delta Nilu) należy do największych na świecie. Kair, stolica kraju i największe miasto Afryki, wraz z sąsiadującymi miejscowościami liczy ponad 17 mln mieszkańców, co stanowi niemal 30% ludności państwa.

GOSPODARKA

ROLNICTWO :

Współczesne rolnictwo egipskie nie jest w stanie zaspokoić wewnętrznych potrzeb kraju ze względu na szybko rosnącą liczbę ludności. Pomimo to sektor rolniczy i przemysł przetwórstwa spożywczego są jednymi z lepiej rozwijających się gałęzi gospodarki w tym kraju.

W egipskim klimacie możliwe są nawet trzy zbiory plonów w ciągu roku. Najwięcej gruntów zajmuje uprawa bawełny – głównego produktu eksportowego. Z roślin spożywczych najważniejsze są: ryż, kukurydza, pszenica i sorgo (proso murzyńskie, rośliny trawiaste, z których otrzymuje się kaszę i mąkę). Uprawia się również trzcinę cukrową, palmę daktylową, drzewa cytrusowe i warzywa. Hodowla zwierząt odgrywa w Egipcie drugorzędną rolę ze względu na brak pastwisk. Robołóstwo - morskie i śródlądowe, jest równie ważną gałęzią gospodarki.

W latach 70 XX w. wybudowano Wysoką Tamą Asuańską na Nilu, powstało przez to jedno z największych sztucznych jezior świata - Jezioro Nasera. Jego utworzenie pozwoliło uregulować bieg Nilu, zapobiegać powodziom, rozwinąć żeglugę i rybołówstwo oraz produkcję energii elektrycznej oraz odzyskanie pól uprawnych na dawnych terenach pustynnych. Nil przestał wylewać, rośliny można uprawiać tylko na terenach sztucznie nawadnianych. W latach 90 XX wieku rozpoczęto wielkie projekty irygacyjne - doprowadzenie wody z Nilu (Jeziora Nasera) Kanałem Szajcha Zajida (z największą na świecie stacją pomp Mubarak Pumping Station) do oazy Charga i innych w okolicach jezior Toszka.

PRZEMYSŁ :

Dobrze rozwinięty jest przemysł chemiczny, szczególnie produkcja nawozów sztucznych, włókien syntetycznych, farmaceutyków, a także przemysł włókienniczy i odzieżowy, dający obecnie ok. 1/4 wartości ogólnej produkcji przemysłowej.

Z bogactw mineralnych Egiptu największe znaczenie mają ropa naftowa i fosforyty. Ropa naftowa, pochodząca ze złóż na zachodzie półwyspu Synaj oraz z nowych pokładów w szelfie Zatoki Sueskiej, wzdłuż wybrzeża śródziemnomorskiego, a także z obszaru Pustyni Zachodniej, przy granicy z Libią. Fosforyty, ruda żelaza, mangan wydobywana jest w okolicach Asuanu i na zachodzie półwyspu Synaj. Gaz ziemny, wydobywa się głównie w delty Nilu i ze złóż podmorskich.

Przemysł przetwórczy widoczny jest w miastach położonych w delcie Nilu, nad Kanałem Sueskim i w Heluanie, gdzie istnieje wielki kombinat metalurgiczno-koksowniczy. Natomiast w Asuanie istnieją huty żelaza i aluminium. Zakłady metalurgiczne znajdują się w Kafr Ad-Dawwar. Najlepiej rozwinięty jest przemysł włókienniczy, dość dobrze – chemiczny, elektromaszynowy, petrochemiczny i skórzano-obuwniczy. Duże ośrodki przemysłu petrochemicznego rozwinęły się w Aleksandrii, Kairze, Suezie, Tanta i Asjut. Poza tym w kraju istnieją liczne zakłady przetwórcze surowców i materiałów budowlanych, głównie wapieni wykorzystywanych w przemyśle cementowym.

W Egipcie znajduje się kilka montowni zagranicznych koncernów motoryzacyjnych. Istnieją również zakłady produkujący sprzęt transportu kolejowego, elektromaszynowego i elektrotechnicznego. Przemysł energetyczny posiada elektrownie jądrowe w Al-Dabaa, o mocy 2000 MW, a na Wysokiej Tamie na Nilu przy Zbiorniku Nesera zlokalizowana jest hydroelektrownia.

Ważną rolę w gospodarce Egiptu odgrywa Kanał Sueski łączący Morze Śródziemne z Morzem Czerwonym. Przepływają nim między innymi tankowce przewożące ropę naftową z krajów Bliskiego Wschodu do Europy oraz ropociąg Sumed.

TURYSTYKA :

Turystyka jest głównym źródłem dochodu kraju[7]. W roku 2010 przybyło do Egiptu ponad 14,8 mln. turystów (ok. 12,7 miliardów dolarów przychodów). Egipt najczęściej odwiedzali turuści z Rosjii, Niemiec, Wielkiej Brytanii, Włoch, Francji i Polski (rocznie ok. 600 tysięcy). Szczególnie stare egipskie zabytki są magnesem przyciągającym zagranicznych gości. Obok Gizy i Kairu turyści chętnie odwiedzają Aleksandrię i Luksor, skąd między innymi można dotrzeć do Doliny Królów. Luksor jest także punktem startowym dla podróży przez Nil do Asuan. Z tego miejsca oferowane są także loty i wycieczki autokarowe do Abu Simbel na Pustyni Nubijskiej i innych obiektów sakralnych wokół Jeziora Nasera. Większość operatorów podróży oferuje lot wewnętrzny do Kairu i po zwiedzeniu Kairu, urlop wypoczynkowy i kąpiele w Hurghadzie lub Szarm el-Szejk nad Morzem Czerwonym.

Nowoczesny kurort turystyczny Szarm el-Szejk na południowym krańcu Półwyspu Synaj jest szczególnie lubiany przez sympatyków nurkowania ze względu na liczne rafy koralowe. Jest to również punkt wypadowy na górę Synaj, gdzie Jahwe miał przekazać Mojżeszowi Dziesięć Przykazań oraz do prawosławnego Klasztoru św. Katarzyny, na skalistą pustynie Wyżyny Synajskiej, a także do Ziemi Świętej. Przy kurorcie znajduje się pierwszy egipski podwodny Park Narodowy Ras Muhammad. Wokół raf koralowych południowego Synaju, gdzie występuje ponad 250 różnych raf koralowych i 1000 gatunków ryb, w ciepłych wodach morskich spoczywają liczne wraki statków, które są chętnie odwiedzane przez nurków. W ostatnich latach wiele entuzjastów sportów podwodnych wybiera się również do położonego bardziej na północ Zatoki Akaby do Dahabu, Nuwajby i Taby.

Ze względu na wzrastające zainteresowanie turystyką nurkową udostępniono także miejscowości na południe od Hurghady wzdłuż zachodniego wybrzeża Morza Czerwonego: Safadża, Al-Kusajma i Marsa Alam, jak także Bir Szalatin. Przewiduje się, że niebawem otworzy się granica do trójkąta Hala’ib. 30 km od granicy z Sudanem, 20-25 km w głąb kraju znajduje się Park Narodowy, który stanowi nowy magnes dla turystów. Te ośrodki turystyczne stanowią również miejsca wypadowe na Pustynie Wschodnią i góry Atbaj.

Wszystkie te kurorty turystyczne położone są na Riwierze Morza Czerwonego.

Oazy zarówno te na Saharze, na Pustyni Libijskiej (Pustynia Zachodnie): Siwa, Fajum, Al-Bahrijja, Al-Bawiti, Ad-Dachila, Al-Farafira, Charga oraz te na Synaju: Wadi Fajran, Ajn Hudra czy Ajn Musa są również otwarte dla turystów.

W Aleksandrii znajduje się Bibliotheca Alexandrina, a wokół wybrzeża Morza Śródziemnego liczne podwodne wraki statków z okresu II wojny światowej.

W Egipcie znajduje się też wiele stanowisk archeologicznych, z których większa część jest otwarta dla zwiedzających.

Turystyka, jako główna gałąź przemysłu, po napadach terrorystycznych na cele turystyczne w latach 90. XX i pierwszej dekadzie XXI w. (Luksor 1997, Synaj 2004, Szarm el-Szejk 2005, Dahab 2006) musiała uporać się z częściowo silnymi zniszczeniami. 23 lipca 2005 roku nieznani sprawcy podłożyli w trzech miejscach (licznie odwiedzane przez turystów miejsca kąpieliskowe w Szarm el Szejk na Półwyspie Synaj) w sumie 400 kilogramów materiałów wybuchowych. 64 ludzi zginęło i więcej niż 200 zostało rannych. Do zamachów obok Al-Kaidy przyznały się brygady Abdullaha Assamy, które także odnotowano jako odpowiedzialne za napady z października 2004 roku w Tabie. Nad bezpieczeństwem turystów czuwa specjalnie powołana w tym celu policja turystyczna, której funkcjonariusze znają główne języki obce (obowiązkowo angielski) i są przeszkoleni do niesienia im pomocy. Zorganizowane wycieczki do niektórych miejsc są obowiązkowo przez nich konwojowane lub przynajmniej towarzyszą im w autokarach. Okolice wszystkich atrakcji turystycznych, a także dworce i punkty kontrolne są strzeżone przez uzbrojone siły bezpieczeństwa, a agenci w cywilu kontrolują punkty handlowo-rozrywkowo-gastronomiczne.